Kategorizimi dhe kompensimi jo-adekuat i personave paraplegjik dhe tetraplegjik

GLPS dhe një qytetar parashtrojnë padi kundër Ministrisë së Financave, Punës dhe Transfereve

Personat paraplegjik dhe tetraplegjik përkufizohen si persona që si shkak i sëmundjes apo dëmtimit të sistemit nervor qendror apo periferik kanë humbur në formë të përhershme mundësinë e zhvendosjes dhe lëvizjes së ekstremiteteve të poshtme përkatësisht ekstremiteteve të poshtme dhe të sipërme. Duke qenë se personat paraplegjik dhe ata tetraplegjik nuk janë në gjendje që të përkujdesen për vete në mënyrë të pavarur, varësisht nga shkalla e dëmtimeve, ata për të kryer nevojat elementare ditore duhet të kenë shoqërues. Pavarësisht që statusin dhe të drejtat e këtyre dy kategorive aktualisht e rregullon Ligji nr.05/L -067 për statusin dhe të drejtat e personave paraplegjik dhe tetraplegjik, i cili ndër të tjera parasheh të drejtën në kompensim mujor si dhe të drejtën për kujdestar, në praktikë institucionet ua mohojnë këto drejta personave të tillë në bazë të vendimeve të paarsyetuara dhe duke mos i marrë parasysh raportet mjekësore që e vërtetojnë gjendjen shëndetësore të tyre.

Një fat të tillë e kishte edhe një qytetar nga Prishtina, i cili nga viti 2017 e deri në vitin 2022, ishte kategorizuar në grupin e parë të personave paraplegjik dhe tetraplegjik, me ç’rast kishte përfituar pension në shumën 375 euro në muaj. Por, pas ri-vlerësimit të gjendjes shëndetësore, Departamenti i Pensioneve në kuadër të Ministrisë së Financave, Punës dhe Transfereve (MFPT) më datë 21 mars 2023, ka refuzuar ankesën e këtij qytetari dhe ka lënë në fuqi vendimin e datës 16 nëntor 2022, më të cilin ky qytetar kategorizohet nga grupi i parë në grupin e dytë të personave paraplegjik dhe tetraplegjik dhe shuma e kompensimit mujor për të do të ishte 150 euro.

Ri-kategorizimi i qytetarit në grupin e dytë është bërë në kundërshtim të plotë me legjislacionin në fuqi pasi që nga raportet mjekësore vërehet se nuk ka përmirësim të gjendjes shëndetësore të tij, e për më tepër diagnoza specifikon që personi është i paaftë për vetëmbajtje të përhershme.

Pasi pala e pakënaqur ka përdorë të gjitha mjetet e rregullta për kundërshtimin e këtij vendimi, Qendra i ka ofruar mbështetje juridike ashtu që më datë 27 prill 2023, kanë dorëzuar si bashkëpaditës padinë për konfliktin administrativ në Gjykatën Themelore në Prishtinë – Departamenti për Çështje Administrative kundër MFPT-së.

Në këtë Padi, CSL-ja dhe qytetari pretendojnë kundërligjshmërinë e vendimit të Divizionit të Skemave Pensionale – Departamenti i Pensioneve në kuadër të MFPT-së (Vendimi i Kontestuar), i datës 21 mars 2023, për refuzimin e ankesës për rishqyrtim të vendimit me të cilin ai është kategorizuar në Grupin e Dytë dhe i është mohuar e drejta për shoqërues.

Bashkëpaditësit vlerësojnë se vendimi i kontestuar është marrë në kundërshtim me parimin kushtetues të mos diskriminimit, dispozitat e Ligjit për statusin dhe të drejtat e personave paraplegjik dhe tetraplegjik, Ligjin për Procedurën e Përgjithshme Administrative (LPPA) dhe Rregulloren (QRK) nr. 07/2017 për përbërjen, funksionimin, përgjegjësitë e komisionit vlerësues dhe përcaktimin e procedurave për njohjen e statusit dhe të drejtave të personave paraplegjik dhe
tetraplegjik (Rregullorja nr. 07/2017). Po ashtu, ky vendim përmban edhe shkelje të tjera si: mungesa e arsyetimit të aktit administrativ, diskriminim i personit me aftësi të kufizuara dhe i njëjti është nxjerrë bazuar në mosekzaminimin e duhur nga Komisioni Vlerësues. Të gjitha këto pretendime janë argumentuar me prova dhe arsyetime në Padi.

Po ashtu, marrë parasysh që ky rast ka të bëjë me shkeljen e të drejtave të personit me aftësi të kufizuara, sipas parimit për gjykim të drejtë dhe brenda një afati të arsyeshëm, i është kërkuar gjykatës që këtë çështje ta trajtojë me prioritet.

Po ashtu, nga Gjykata është kërkuar që të nxjerrë aktgjykim me të cilin aprovohet në tërësi kjo padi dhe t’i njihet këtij qytetari e drejta për kategorizimin në grupin e parë të personave paraplegjik dhe tetraplegjik, duke e detyruar kështu MFPT-në që t’i kompensojë shumat e pensionit nga data 21 mars 2023 deri në plotfuqishmërinë e aktgjykimit.

Aktualisht, edhe pse ka kaluar një vit nga parashtrimi i padisë, Qendra për Raste Gjyqësore Strategjike nuk ka pranuar asnjë vendim apo ftesë për seancë nga ana e Gjykatës.

Rasti i dytë ku CSL dorëzon padi për konflikt administrativ kundër vendimit për refuzimin e kompensimit për personin paraplegjik dhe tetraplegjik

Organizata paditëse GLPS dhe një qytetar i Republikës së Kosovës, të cilit i është refuzuar kompensimi për personin paraplegjik dhe tetraplegjik dhe i është mohuar e drejta në kujdestar personal, kanë paraqitur padi për konflikt administrativ. Kjo padi është paraqitur kundër vendimit të Ministrisë së Financave, Punës dhe Transfereve.

Paditësit të dëmtuar i është refuzuar ankesa kundër vendimit me të cilin i është mohuar e drejta në kompensim për personat Paraplegjik dhe Tetraplegjik, si dhe i është mohuar e drejta për kujdestar personal. Ky vendim është marrë në kundërshtim me Raportin Konziliar të lëshuar nga Klinika e Neurologjisë në Shërbimin Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës, si dhe në kundërshtim me raportet mjekësore, të cilat kanë përshkruar se pacienti është plotësisht i pa aftë për jetë të pavarur dhe se është e domosdoshme ndihma dhe kujdesi i personit të tretë. Pra, Vlerësimi i Komisionit Vlerësues nuk është bërë në bazë të ekzaminimit të duhur të pacientit, as në bazë të dokumenteve mjekësore, e as në bazë të Raportit Konziliar të lëshuar nga Klinika e Neurologjisë në Shërbimin Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës.

Vendimi i nxjerrë nga Divizioni i Skemave Pensionale, Departamenti i Pensioneve është në kundërshtim me Ligjin për statusin e personave paraplegjik dhe tetraplegjik, për arsye se është mohuar e drejta për një kujdestar personal me qëllim të ofrimit të kujdesit dhe shërbimeve të domosdoshme ditore, si dhe është mohuar e drejta në kompensim shtesë për përfituesit e Grupit të Parë. Gjithashtu, me nxjerrjen e këtij vendimi është shkelur rregullorja (QRK) nr. 07/2017, e cila përcakton se Komisioni Vlerësues është përgjegjës ta bëjë vlerësimin e parashtruesit të kërkesës duke u bazuar në dokumentet mjekësore, vendimin konziliar nga Klinika e QKUK si dhe ekzaminimin nga Komisioni Vlerësues. Për me tepër, Vendimit i mungon arsyetimi e që është në kundërshtim me Ligjin për Procedurën e Përgjithshme Administrative dhe me parimet kushtetuese të sundimit të ligjit. Pasojë juridike e mungesës së arsyetimit është paligjshmëria e aktit administrativ dhe që rrjedhimisht sjellin pavlefshmërinë në bazë të nenit 52 të Ligjit për Procedurën e Përgjithshme Administrative. Me këtë vendim, paditësi është diskriminuar në bazë së aftësisë së tij të kufizuar, duke mos i dhënë përshtatje/ akomodim të arsyeshëm në përputhje me nevojat e tij.

Muajt e fundit, kemi pranuar shumë ankesa lidhur me trajtimin e kërkuesve të kompensimit që përcaktohet me Ligjin për statusin dhe të drejtat e personave Paraplegjik dhe Tetraplegjik. Po ashtu, edhe sipas raportimeve të mediave, kemi vërejtur se ka pasur shumë raste kur personat që kanë kaluar në procedurë vlerësimit apo të rivlerësimit janë trajtuar padrejtësisht nga Komisioni Vlerësues duke mos marrë për bazë rekomandimet e mjekëve, situatën reale të personit dhe duke mos ju kushtuar kohë të mjaftueshme për vlerësim. Shumë qytetarë janë ankuar për procedurën e rivlerësimit që është mjaft burokratike, pasiqë duhet paraqitur në dy vlerësime të pavarura dhe pavarësisht Komisioni Vlerësues shumë shpesh nuk bazohet në të gjeturat e Komisionit Konziliar të përbërë nga pesë mjekë specialistë, por vlerëson në mënyrë të pavarur.

Qendra për Raste Gjyqësore Strategjike dhe qytetari i dëmtuar synojnë që ky rast të trajtohet me prioritet dhe të anulohet vendimi i Ministrisë së Financave, Punës dhe Transfereve, si dhe kjo ministri t’i ndërmerr të gjitha masat që legjislacioni të zbatohet dhe se qytetarët, sidomos personat me aftësi të kufizuar të trajtohen në mënyrë të barabartë duke ju njohur të drejtat të cilat ju takojnë.

Padi për konflikt administrativ kundër vendimit për refuzimin e kompensimit për personin paraplegjik dhe tetraplegjik

Të nderuar qytetarë ,

Ju njoftojmë se sot, Qendra për Raste Gjyqësore Strategjike (CSL), platformë e themeluar nga Grupi për Studime Juridike dhe Politike (GLPS) ka dorëzuar:

Padi për konflikt administrativ kundër vendimit për refuzimin e kompensimit për personin paraplegjik dhe tetraplegjik 

Organizata paditëse GLPS dhe një qytetare e Republikës së Kosovës, të cilës i është refuzuar kompensimi për personin paraplegjik dhe tetraplegjik gjatë procedurës së rivlerësimit, kanë paraqitur padi për konflikt administrativ. Kjo padi është paraqitur kundër Ministrisë së Financave, Punës dhe Transfereve.

Paditëses së dëmtuar i është refuzuar ankesa për rishqyrtim të vendimit, me të cilin është kategorizuar në Grupin e Dytë dhe i është mohuar e drejta për shoqërues. Ky vendim i nxjerrë nga Divizioni i Skemave Pensionale është marrë në procedurë të rivlerësimit që bëhet nga Komisioni Vlerësues çdo pesë vite në bazë të aktit nënligjor që buron nga Ligji për statusin dhe të drejtat e personave paraplegjik dhe tetraplegjik. Në këtë rast, Vlerësimi i Komisionit Vlerësues nuk është bërë në bazë të ekzaminimit të duhur të pacientës, as në bazë të dokumenteve mjekësore, e as në bazë të Raportit Konziliar të lëshuar nga Klinika e Neurologjisë në Shërbimin Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës.

Sipas raportimeve të fundit nga mediat, ka pasur shumë raste kur personat që kanë kaluar në procedurë të rivlerësimit janë trajtuar padrejtësisht nga Komisioni Vlerësues duke mos marrë për bazë rekomandimet e mjekëve, situatën reale të personit dhe duke mos ju kushtuar kohë të mjaftueshme për vlerësim. Shumë qytetarë janë ankuar për procedurën e rivlerësimit që është mjaft burokratike, pasiqë duhet paraqitur në dy vlerësime të pavarura dhe pavarësisht Komisioni Vlerësues shumë shpesh nuk bazohet në të gjeturat e Komisionit Konziliar të përbërë nga pesë mjekë specialistë, por vlerëson në mënyrë të pavarur.

Ku edhe në rastin e sotëm, paditëses së dëmtuar pavarësisht se Komisioni Konziliar ka kontatuar se është paciente e grupit të parë dhe se ka vlerësuar se është e nevojshme që të ketë përcjellës, Komisioni Vlerësues ka vlerësuar se pacientes i është përmirësuar gjendja shëndetësore dhe se është kategorizuar në Grupin e Dytë, pra, përkundër dokumenteve mjekësore të cilat e dëshmojnë të kundërtën. Paditësja është vlerësuar nga Komisioni vetëm me shikim dhe asaj i është mohuar e drejta në qasje në Raportin e Komisionit Vlerësues.

Me respekt,

Qendra për Raste Gjyqësore Strategjike