Kundërligjshmëria e publikimit të të dhënave personale në rastet e vetëvrasjeve

GLPS ofron ndihmë juridike për mbrojtjen e të dhënave personale

Qytetarëve të Republikës së Kosovës u garantohet e drejta për mbrojtjen e të dhënave personale përmes Ligjit për Mbrojtjen e të Dhënave Personale. Sipas këtij ligji, të dhënat personale përkufizohen si çdo informacion në lidhje me një person fizik të identifikuar ose që mund të identifikohet në bazë të një emri, një numri identifikimi, të dhënave rreth vendndodhjes, identitetit fizik, psikologjik, gjenetik, mendor, ekonomik, kulturor ose social të atij personi fizik.

Por, pavarësisht mbrojtjes së garantuar nga ana e ligjit, në praktikë janë të shpeshta rastet kur këto të dhëna publikohen në portale të ndryshme të mediave online përfshirë këtu edhe të dhënat personale të qytetarëve që kanë kryer aktin e vetëvrasjes. Një rast i tillë ka ndodhur edhe më portalin “Sinjali”, i cili nga qershori i vitit 2022 deri më 13 shtator 2022, kishte publikuar të dhënat personale për 11 persona që kishin kryer vetëvrasje. Në këto raportime, ky portal kishte publikuar emrat e personave, fotografi të tyre, vendbanimet, moshën dhe mënyrën e kryerjes së aktit të vetëvrasjes etj, Për më tepër, “Sinjali” brenda kësaj periudhe kohore kishte publikuar lajme edhe për 11 raste të tentim vetëvrasjeve, duke ofruar edhe të dhëna mbi lokacionin e vendngjarjes, vendbanimin e personit, moshën etj.

Duke vlerësuar se publikimi i të dhënave personale në rastet e vetëvrasjes apo tentim vetëvrasjes bie në kundërshtim me Ligjin dhe me kodin e mediave të shkruara,  Qendra për Informim dhe Përmirësim Social (QIPS) ka kërkuar nga Qendra për Raste Gjyqësore Strategjike (CSL) që t’i ofrojë ndihmë juridike në fushën e mbrojtjes së të dhënave personale.

CSL ka ofruar ndihmë juridike ashtu që më datë 22 shtator 2022, përmes organizatës QIPS ka dërguar Ankesë për shkelje të të dhënave personale në Agjencinë për Informim dhe Privatësi. Duke vlerësuar së është në interes të familjeve të prekura nga raportimet e tilla, është kërkuar që kjo Agjenci të obligojë portalin që të largohen lajmet e tilla që përmbajnë të dhëna personale dhe të kërkohet që në të ardhmen të mos publikohen të dhëna të ngjashme.

Në këtë ankesë, ndër të tjera është arsyetuar që publikimet e tilla, përveç se janë në kundërshtim me Ligjin për mbrojtjen e të dhënave personale, me Kodin e mediave të shkruara, gjithashtu paraqesin rrezik real që të nxisin stigmatizimin dhe përsëritjen e veprimeve vetëvrasëse. Në psikologji kjo njihet si efekti “Werther” apo “Copycat Suicide” ku persona të cilët glorifikohen apo polemizohen, nëpërmjet raportimeve të mediave shpijnë drejt një rritjeje të dukshme të vetëvrasjeve duke përdorë mënyrat e njëjta të vdekjes.

Identiteti i personit që ka kryer vetëvrasje nuk është në interes të publikut dhe publikimi i këtyre të dhënave mund të shkaktojë dëm, jo vetëm familjarëve të personit që ka kryer vetëvrasje, por edhe personave që gjejnë ngjashmëri me situatën e personit dhe kjo mund të bëjë që ai person të imitojë. Për këtë arsye, mediat duhet të kenë kujdes të shtuar në raportimin e këtyre ngjarjeve dhe të veprojnë në përputhje me legjislacionin në fuqi dhe me kodin gazetaresk.

CSL dhe QIPS përmes kësaj ankese kanë kërkuar që të merren masa ndaj portalit duke krijuar precedent, në mënyrë që portalet të veprojnë në përputhje me Ligjin për mbrojtjen e të dhënave personale, duke mbrojtur të drejtën e privatësisë dhe të mbrojtjes së të dhënave personale të qytetarëve të Republikës së Kosovës.

Lidhur me këtë ankesë ende nuk është pranuar ndonjë vendim nga ana e Agjencisë për Informim dhe Privatësi.